POCHP – przyczyny -objawy -leczenie

Przewlekła obturacyjna choroba płuc, czyli w skrócie POChP – czym jest ta groźnie brzmiąca choroba?

POChP to choroba górnych dróg oddechowych słabo odwracalna, objawiająca się zmniejszeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe a dokładnie zwężeniem światła oskrzeli. Jest to choroba podstępna, gdyż przez wiele lat nie daje żadnych objawów.

Przyczyną POChP jest uszkodzenie płuc wywołane poprzez przewlekłe zapalenie oskrzeli oraz rozedmę płuc.

Tajemniczo brzmiące słowo – obturacja- oznacza w medycynie zwężenie światła, czyli wewnętrznej średnicy naczyń krwionośnych lub oskrzeli – w przypadku POChP obturacja polega na zwężeniu dróg oddechowych, co utrudnia przepływ powietrza przez płuca -prowadzi to do większego wysiłku przy oddychaniu i poczucia braku powietrza. Typowe objawy to ciężki oddech, kaszel i wypluwanie śluzu.

Szacuje się, że w Polsce cierpi na tę chorobę ok. 2 milionów ludzi, a umiera z jej powodu ok. 15 tysięcy rocznie, tak więc w związku z tym należy zdobyć jak najlepszą i najszerszą wiedzę o POChP, by być może uniknąć jej, lub zminimalizować ryzyko zgonu, jeśli mamy POChP stwierdzoną i potwierdzoną badaniami.

Przyjrzyjmy się zatem, co powoduje pojawienie się choroby, jaki jest jej przebieg, jak wygląda leczenie i co możemy zrobić, by nie dopuścić do zachorowania.

Przyczyny Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc

Jeszcze do niedawna choroba ta była niejako zarezerwowana dla mężczyzn – niegdyś na POChP cierpieli prawie wyłącznie górnicy, pracownicy cementowni, malarni. Niegdyś również palenie papierosów było głównie męskim zwyczajem, ale obecnie kobiety doganiają mężczyzn w tych niechlubnych statystykach – na 2 miliony chorych Polaków niemal połowę stanowią panie.

W największej grupie ryzyka są palacze!

Dym tytoniowy zawiera ponad 4 tys. toksycznych związków, które trafiają do płuc -są one na tyle trujące, że mobilizują płuca do natychmiastowej obrony, czyli wytwarzania większej ilości śluzu.

Część znajdujących się w dymie substancji blokuje ruch rzęsek i niszczy je, pozbawiając płuca możliwości samooczyszczania -rozwija się więc choroba zwana przewlekłym zapaleniem oskrzeli, czyli POChP, a jej wczesnym objawem jest kaszel.

W zdrowym organizmie zanieczyszczenia najpierw osadzają się na śluzie, by potem zostać usunięte dzięki ruchowi rzęsek -następuje odruch kaszlu, który pomaga pozbyć się toksycznych związków. U palaczy i innych chorych na POChP zadanie to jest utrudnione -część związków chemicznych z dymu papierosowego oraz pyły początkowo blokują, a potem niszczą rzęski, co skutkuje utrudnionym oczyszczaniem płuc.

W początkowej fazie odbywa się to zupełnie bezobjawowo, dlatego nikogo to nie niepokoi – zarówno palacze jak i osoby pracujące w pyle (górnicy, pracownicy cementowni), w trujących oparach (hutnicy, pracownicy malarni) nie są świadomi, że są chorzy.

Choroba zwykle rozwija się po 40 roku życia.

Objawy Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc

Pierwszym, mało charakterystycznym i mylącym z innymi chorobami objawem POChP jest duszność. Początkowo jest ona zazwyczaj bagatelizowana, gdyż występuje tylko przy wysiłku fizycznym, ale z czasem problem znacznie się pogłębia i utrudnia codzienne funkcjonowanie.

W kolejnym przebiegu choroby pojawia się także poranny kaszel – może być suchy lub częściej mokry, któremu towarzyszy odkrztuszanie plwociny -wydzielina ta może zawierać krew, która bierze się z uszkodzenia naczyń krwionośnych w płucach. Pacjenci często skarżą się także na ucisk w klatce piersiowej i świszczący oddech. 

W zaawansowanym przebiegu tej podstępnej choroby może pojawiać się sinica, jadłowstręt, spadek masy ciała, omdlenia, a także depresja będąca wynikiem coraz większych problemów z wykonywaniem codziennych czynności.

Diagnostyka POChP

Każdy, kogo niepokoi stan jego płuc (szczególnie jeśli należymy do grupy podwyższonego ryzyka), tzw. krótki oddech, męczenie się przy niewielkim nawet wysiłku, powinien udać się do lekarza i przebadać swoje płuca. 

Oto badania diagnostyczne, którym należy się poddać przy podejrzeniu POChP:

• • spirometria – pomiar pojemności płuc, która pozwala określić, w jakim stanie są nasze płuca. Przy pomocy spirometra, mierzona jest objętość powietrza z płuc, pojemność płuc oraz przepływy powietrza znajdującego się w płucach i oskrzelach w różnych fazach cyklu oddechowego;
  • RTG klatki piersiowej – pozwala na uwidocznienie między innymi dróg oddechowych, płuc – za jego sprawą można zdiagnozować m.in.: zapalenie płuc, gruźlicę, guzy płuc, fazę rozedmy płuc. RTG pozwala ocenić obraz pól płucnych, które w POChP ujawnia niskie ustawienie przepony oraz większą przejrzystość płuc;
  • gazometria – podczas badania sprawdza się poziomu tlenu i dwutlenku węgla we krwi oraz stopień ich prężności – badanie to pozwala zdiagnozować i kontrolować zaburzenia w wymianie gazowej zachodzącej w płucach oraz określić równowagę kwasowo-zasadową;
  • pulsoksymetria -to badanie, które wykonuje się do zbadania saturacji, czyli wysycenia cieczy ( krwi) oraz gazem (tlenem) przy pomocy pulsykometru. Urządzenie to poza badaniem saturacji może również dokonywać pomiaru pulsu, czyli częstotliwości pracy serca. Kontrola poziomu saturacji pozwala na powstrzymanie rozwijającej się niewydolności oddechowej i dalszej chorobie płuc,
  • echo serca, czyli badanie ultrasonograficzne wykorzystujące fale ultradźwiękowe do zobrazowania, czy serce pracuje prawidłowo i czy doszło do poszerzenia prawej komory serca, co przy POChP jest dość powszechne,

• badania plwociny;

• EKG płuc;

• morfologia krwi obwodowej.

Leczenie Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc

Po zdiagnozowaniu choroby pacjent powinien przede wszystkim:

• rzucić palenie tytoniu, by nie doprowadzić do dalszego postępu choroby,
• zaprzestać przebywania w zanieczyszczonym środowisku,
• warto też pamiętać o szczepieniu się przeciw grypie, gdyż infekcje dróg oddechowych potrafią pogorszyć przebieg choroby,
• poddać się leczeniu farmakologicznemu – najczęściej stosuje się leki powodujące rozszerzenie pęcherzyków płucnych, sterydy i antybiotyki. Samo farmakologiczne leczenie POChP ma charakter objawowy -a podstawowymi preparatami są środki rozszerzające oskrzela, usprawnienie zwężonych pęcherzyków płucnych i całego układu oddechowego,
• stosować tlenoterapię, która wykazuje kluczowe korzyści dla organizmu jak zapobieganie  następstwom wynikającym z niedotlenienia organizmu i zmniejszenia objętości płuc, duszność, zwiększa wydolność układu krążeniowo-oddechowego, ma działanie bakteriobójcze, wirusobójcze i grzybobójcze, spowalnia proces starzenia się skóry. Sprawdź szczegóły tutaj.
• w skrajnych przypadkach stosowana jest operacja płuc – wycięcie pęcherzy rozedmowych, części zniszczonego płuca czy przeszczep płuc, jeśli stan chorego jest wystarczająco dobry.

Zapobieganie i profilaktyka przy POChP

By ustrzec się przed POChP, należy zapoznać się z wytycznymi lekarza:

• unikać bezwzględnie palenia tytoniu,
• unikać przebywania wśród osób palących papierosy – bierne palenie jest równie niebezpieczne,
• chronić się przed zakażeniami dróg oddechowych i chorobami płuc,
• unikać przebywania w dużych skupiskach ludzi,
• systematycznie przyjmować leki przepisane przez lekarza,
• jak najmniej przebywać w miejscach o zanieczyszczonym, zapylonym powietrzu – unikniemy m.in. ataków duszności,
• nie unikajmy wysiłku fizycznego – trzeba postawić na umiarkowany sport, np. spacery, jazda na rowerze, pływanie – dzięki temu zwiększymy ilość tlenu we krwi, wzmocnimy oskrzela, zapobiegniemy atakom duszności i innym objawom choroby,
• zmieńmy dietę – powinna być zdrowa i zawierać dużą ilość wapnia, witaminy C, potasu i białka, zaleca się też picie dużej ilości wody, napojów niegazowanych,
• należy wyeliminować z codziennej diety sól oraz produkty powodujące wzdęcia, np. cebulę, kapustę, rośliny strączkowe.

Podsumowanie

POChP to powszechna choroba, która niestety nie jest całkowicie uleczalna, a gdy jej przebieg się zaostrza, może sprawiać problemy w codziennym funkcjonowaniu.

Jeśli zaobserwowaliśmy u siebie duszność, zwiększoną ilość odkrztuszanej wydzieliny czy napadowy poranny kaszel, warto zgłosić się do lekarza celem wykonania odpowiednich badań, by nie doprowadzić do rozwoju choroby i nie pogłębić dyskomfortu życia.

Nie należy bagatelizować tych objawów i usunąć wszelkie możliwe przyczyny choroby, a przede wszystkim należy wzmocnić swoją odporność poprzez regularną, umiarkowaną aktywność fizyczną szczególnie na świeżym powietrzu, zdrową dietę, zmianę nawyków zdrowotnych i żywieniowych.

Powyższe zalecenia dotyczą nie tylko osób, które mają podejrzenie choroby, ale wszystkich, którzy chcą jak najdłużej cieszyć się długim zdrowiem i dobrym samopoczuciem.